Ανάπλαση πλατείας Ελευθερίας στο δήμο Θεσσαλονίκης

Συμμετοχή σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσχεδίων με θέμα: Ανάπλαση πλατείας Ελευθερίας στο δήμο Θεσσαλονίκης.

Η πλατεία Ελευθερίας, σήμερα, οριοθετείτε από ψηλά πλατάνια που ορίζουν ένα αυστηρό περίγραμμα σε σχήμα Π, μακριά από την ανθρώπινη κλίμακα αποκόπτοντας την πλατεία από τον ιστό της πόλης και τα γύρω διατηρητέα κτίρια. Οι αποστάσεις φύτευσης των πλατανιών που την περιβάλλουν είναι πολύ μικρές, στις περισσότερες περιπτώσεις μόλις 2,8 μέτρα ενώ η απόσταση φύτευσης που ενδείκνυται για τα δέντρα πλατάνων είναι τουλάχιστον 6 μέτρα για να καταφέρουν να αναπτυχθούν επαρκώς. Εκτιμώντας ότι η ανάπτυξη των πλατανιών θα είναι καλύτερη σε μεγαλύτερες αποστάσεις και ότι ο δείκτης της φυλλικής τους επιφάνειας (LAI m2/m2) μετά τις προτεινόμενες αλλαγές, γρήγορα θα εξισωθεί με τον υφιστάμενο, μιας και τα δέντρα θα έχουν το χώρο να αναπτύξουν τους βραχίονες τους και το φύλλωμά τους, προτείνονται οι μεταφυτεύσεις δύο μικρών πλατανιών που βρίσκονται στο παραλιακό μέτωπο, αλλά και η κοπή δέντρων που α. που ο κορμός εμφανίζει επικίνδυνη κλίση για την ασφάλεια των διερχομένων, β. που παρουσιάζουν σήψεις στο κορμό είτε στους κλάδους με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος θραύσης και πτώσης γ. που είναι μικρής ανάπτυξης και ισχνά, λόγω της μικρής απόστασης φύτευσης. Στον εσωτερικό χώρο της πλατείας υπάρχουν δέντρα λιγούστρου, λεύκες, αϊλανθος, ακακία. Οι λεύκες είναι σε κακή φυτοϋγειονομική κατάσταση, με έντονες σήψεις και κρίνεται απαραίτητο να απομακρυνθούν από το χώρο της πλατείας. Ο αίλανθος αποτελεί αυτοφυές είδος με έντονη αλλεργιογόνο δράση και προτείνεται η απομάκρυνση του, ενώ τα λιγούστρα θα μπορούν εύκολα να μεταφυτευτούν. Οι υφιστάμενες δεντροστοιχίες επαναπροσδιορίζονται και τα δέντρα εύκολα μεταφυτεύονται λόγω της νεαρής ηλικίας τους.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ

Καθώς η κυριαρχία των πλατανιών, που αποτελούν δέντρα μάρτυρες της ιστορίας κάθε τόπου, είναι δεδομένη δεν προτείνεται κανένα άλλο είδος μεγάλου δέντρου μέσα στη πλατεία. Στο εσωτερικό της πλατείας η βλάστηση αναπτύσσεται με γνώμονα την ανθρώπινη κλίμακα, κάτω από τα πλατάνια φυτεύονται χαμηλοί θάμνοι και πόες, ογιοπόγων, μυρτιές, σφενδάμια, κρανιές, ιτιές θαμνώδεις, φουντουκιές, σε γραμμικές οριζόντιες φυτεύσεις , αφήνοντας τα όρια της πλατείας ανοιχτά προς τα Λαδάδικα. Στον άξονα της οδού Βενιζέλου η γραμμική αλληλουχία των πλατανιών τα αναδεικνύει και παράλληλα ενδυναμώνει τη παρουσία της στοάς, ενώ οι νεραντζιές ορίζουν τη βορειοδυτική πλευρά της πλατείας, δημιουργούν ένα ξέφωτο, αναδεικνύουν τα κτήρια των τραπεζών και βοηθούν στη διάχυση της πλατείας στο εγγύς εσωτερικό της πόλης. Τις νεραντζιές συναντάμε και στην οδό Καλαποθάκη, να εναλλάσσονται με φυλλοβόλες αγριοκυδωνιές. Οι ψευδακακίες που φυτεύονται στην πλευρά της Βενιζέλου και εν μέρει στην οδό Δραγούμη ενοποιούν τη πλατεία με τις γύρω δεντροστοιχίες, αλλά και φέρνουν μνήμες από τη συγκέντρωση των Εβραίων στη δεντροφυτεμένη με ψευδακακίες, τότε πλατεία. Στο παρτέρι της παραλίας οι φυτεύσεις εναρμονίζονται με τις υπάρχουσες ελιές, έτσι φυτεύονται αλιμιές και ροδιές τις οποίες συναντάμε και σαν δεντροστοιχία στην οδό Δραγούμη.Τα φυτά στο σύνολό τους ενδυναμώνουν την ιστορικότητα της πλατείας , ενώ η καλλωπιστική αξία του κάθε φυτού ταυτίζεται με το συμβολικό του αντίκρισμα, το άρωμά του και τις χρωματικές αποχρώσεις των φυλλωμάτων του που αποτελούν χρωματικές διαβαθμίσεις μεταξύ του πράσινου και του κόκκινου.

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Η βιοκλιματική λειτουργία της πλατείας, σήμερα χαρακτηρίζεται κακή, αν και η τοπογραφία και η γεωμετρία του περιβάλλοντος χώρου ευνοεί τη βιοκλιματική της αναβάθμιση. Η αύξηση της φυτεύσιμης επιφάνειας, η κατάλληλη βλάστηση, το στοιχείο νερού, λειτουργούν ως ρυθμιστές της θερμικής άνεσης, μέσω της καθοδήγησης της κυκλοφορίας αέρα, της σκίασης, της ελεγχόμενης εξατμισοδιαπνοής των φυτών. Τα φυτά που επιλέχτηκαν εντάσσονται σε φυτοκοινωνίες με ομοιογενή χαρακτηριστικά, με μικρή διαφόριση σε ύψος, εμφανίζονται μόνο δύο επίπεδα βλάστησης, χαμηλοί θάμνοι (υποόροφος) και δέντρα, ακριβώς για να κυκλοφορεί ανεμπόδιστος ο αέρας να δροσίζεται και να προσπερνά. Τα δέντρα είναι κυρίως πλατύφυλλα φυλλοβόλα που λόγω του σχήματός τους και της ικανότητάς τους να παράγουν σκιόφυλλα ακόμα και σε προχωρημένη ηλικία επιφέρουν ισχυρή σκίαση τους καλοκαιρινούς μήνες και τον επιθυμητό ηλιασμό το χειμώνα. Η επανάχρηση μέρους του βρόχινου νερού που συλλέγεται για την άρδευση καθώς και η χρήση υπόγειου σταλακτηφόρου σωλήνα μειώνει σημαντικά την άμεση απορροή των ομβρίων και βελτίωνει το μικροκλίμα λόγω βραδείας εξάτμισης του νερού.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

ΣΙΜΩΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΕΥΤΑΞΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΥ ΝΙΟΒΗ

ΣΚΑΡΛΑΚΙΔΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

ΔΟΥΔΟΥΜΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

ΚΑΜΑΡΙΑΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΚΙΣΣΑ ΓΕΩΡΓΙΑ

Η/Μ ΜΕΛΕΤΗ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΧΑΛΚΙΑ ΜΑΡΘΑ

ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ