Ανάπλαση άξονα Αχειροποίητου – Αγίας Σοφίας του δήμου Θεσσαλονίκης

Category
Διαγωνισμοί

Εξαγορά στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσχεδίων με θέμα : Ανάπλαση άξονα  Αχειροποίητου – Αγίας  Σοφίας του δήμου Θεσσαλονίκης.

Η φυτοτεχνική πρόταση της διαδρομής κατά μήκος της Αγ, Σοφίας, από την Άνω Πόλη προς τη θάλασσα, καταφέρνει να διεγείρει τις αισθήσεις με χρώματα, αρώματα, συναισθήματα, γεύσεις. Μεταφέρει ιστορικά, πολιτιστικά στοιχεία που αποδίδουν ταυτότητα και χαρακτήρα στο τόπο. H πράσινη διαδρομή συνδυάζει τις τρεις ευκλείδειες  διαστάσεις με το χώρο και το χρόνο,  συνδέει πλατείες, δρόμους, τρίγωνα,  με μια ενιαία λογική σχεδιασμού, ενοποιεί την υπάρχουσα κατάσταση με την νέα και την διαχέει στις γειτονιές που διασχίζει.  Τα όρια της παρέμβασης επαναπροσδιορίζονται κάθε φορά αλλά κυρίως χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια, ενοποιούνται με υπάρχουσες φυτεύσεις και τους οριοθετημένους κήπους των εκκλησιών, διαχέονται στους γύρω δρόμους, προσκαλούν τον άνθρωπο να εισέλθει μέσα σε αυτά και να  ανακαλύψει ισότιμα τη φυσική διάσταση της πόλης του.

Ανά ενότητα προτείνονται:

Ενότητα 1. Πλατεία μακεδονομάχων

 Η παρέμβαση στη πλατεία μακεδονομάχων και η βύθισή της στο επίπεδο  του 5ου αιώνα μ.Χ. βγάζει στην επιφάνεια εκτός από πιθανά αρχαιολογικά ευρήματα και  εδαφικά στρώματα που χρειάστηκαν 15 αιώνες  σταδιακής εναπόθεσης τους. Το χώμα αυτό δεν μπορεί να απομακρυνθεί γιατί αποτελεί κομμάτι αυτού του τόπου και   επαναχρησιμοποιείται δημιουργώντας ανάγλυφα, στάθμες, κλίσεις, κατά μήκος της διαδρομής,  αφού πρώτα εμπλουτιστεί για να γίνει και πάλι γόνιμο.

Η πλατεία λόγω της υψομετρικής διαφοράς της, αποκτά μια ιδιωτικότητα και μια εσωτερικότητα που φέρνει πιο κοντά τον άνθρωπο με το ναό μνημείο, της Παναγίας της Αχειροποίητου και ακόμα πιο πίσω τότε που ο χώρος λειτουργούσε  σαν  δημόσια λουτρά ή ακόμα πιο πίσω τότε που πιθανολογείται ότι υπήρχε ο ναός της  Θερμαίας Αφροδίτης. Όπως και να χε ο τόπος ανάβλυζε μύρο που έπαιρνε μέρος σε τελετές ομορφιάς, στην ευεξία και την καθαριότητα του σώματος και της ψυχής,  στην μετάδοση του Αγίου Πνεύματος κατά το μυστήριο της βάπτισης των χριστιανών.  Για αυτόν ακριβώς τον λόγο ο λόφος που εγκαθίσταται στην πλατεία και εξομαλύνει τις υψομετρικές διαφορές εκτός από τη φυσική βλάστηση που αποκτά με την εδαφοκάλυψη του με ενδημικά αγριολούλουδα  καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, φυτεύεται και με φυτά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του Αγίου Μύρου.

Τα φυτά του μυρωμένου λόφου φτάνουν στο επίπεδο του δρόμου και διεισδύουν ανάμεσα στην πλακόστρωση σε λωρίδες φύτευσης, ενώ έξι βελανιδιές προσφέρουν σκίαση τους θερμούς μήνες. Κόκκινα σφενδάμια σηματοδοτούν την πορεία προς το σταθμό του μετρό, ενώ δάφνες Απόλλωνος και αγγελικές  πλαισιώνουν το ναό αλλά και την περιοχή  δυτικά της πλατείας.

Ενότητα 2. Είσοδος – Έξοδος σταθμού  μετρό

Στο σταθμό του μετρό, από τη μια πλευρά του σκάμματος  δημιουργείται πρανές που συνδέει το επίπεδο κίνησης των επιβατών με το επίπεδο του δρόμου, ενώ από την άλλη πλευρά ένα κομμάτι γης φυτεύεται με σημύδες που τα κλαδιά τους βγαίνουν στο επίπεδο του δρόμου.  Το τεχνητό  κοίλωμα  δεν φαίνεται να τραυματίζει την  δυναμική του εδάφους, το οποίο διατηρεί τη γονιμότητά του και προσανατολίζει τη βλάστηση ήπια προς το φως επιδρώντας θετικά στην ψυχολογία των χρηστών του χώρου. Το πρανές  φυτεύεται με χαμηλή βλάστηση,  ενώ στον ψηλότερο αναβαθμό φυτεύονται ροδιές, σύμβολα γονιμότητας. Τρία κυπαρίσσια ελληνικά σηματοδοτούν τη γέφυρα κίνησης και τα κόκκινα κλαδιά από κρανιές που φυτεύονται κοντά τους, δημιουργούν αντιθέσεις. Προσέχθηκε ιδιαίτερα το μέγεθος των φυτών να είναι τέτοιο που να επιτρέπει τη διέλευση του φωτός μέχρι τον χαμηλότερο αναβαθμό,  η κλίμακα των φυτών να είναι ανάλογη του μεγέθους του σκάμματος ώστε να μην δημιουργούνται συναισθήματα ασφυξίας στους επιβάτες ενώ στο πρανές δόθηκε ιδιαίτερο βάρος ώστε το ριζικό σύστημα των φυτών να μπορεί να στηρίξει το εδαφικό υπόστρωμα, το φύλλωμα να προστατεύει από τη μηχανική διάβρωση. Οι δεντροστοιχίες, αριστερά,  κατεβαίνοντας προς τη θάλασσα, απαρτίζονται από κουτσουπιές και  βελανιδιές στα πλατώματα που δημιουργούνται μπροστά από τις γέφυρες, ενώ δεξιά συνεχίζεται η δεντροστοιχία με τις δάφνες Απόλλωνος που κατεβαίνει από το ναό της  Αχειροποίητου.

Ενότητα 3. Πλατεία Αγ. Σοφίας

Ένας ισχυρός κάθετος δεντροφυτεμένος άξονας της κύριας  διαδρομής  ξεκινά από τον ναό της Αγίας Σοφίας προς την οδό Ερμού και την κλιμακωτή πλατεία που δημιουργείται. Τα μικρά πρανή της πλατείας φυτεύονται κυρίως με ανθοφόρα φυτά που θα ενισχύσουν την εποχικότητα των καταστημάτων. Οι φυτεύσεις που βρίσκονται στον  περίβολο του ναού της Αγίας Σοφίας  συνεχίζονται με την ίδια λογική  προς τα έξω και πλαισιώνουν τα αγάλματα που επανατοποθετούνται στο χώρο. Η περιοχή χαρακτηρίζεται σαν ξέφωτο με καθαρές οπτικές που καθοδηγούνται  από δεντροστοιχίες.

Ενότητα  4. Μητρόπολη- μουσείο μακεδονικού αγώνα

  Κομμάτια γης σε γραμμική διάταξη, με ήπιο ανάγλυφο, φυτεύονται με τις αρχές της οικολογικής τυχαιοποίησης και έχουν τόσο φυσική μορφή που δεν συνηθίζεται  μέσα στο αστικό τοπίο. Αγριολούλουδα, μυρτιές, αγρωστώδη, μαζί με νέα και υπάρχοντα σφενδάμια συναντούν τη θαλάσσια αύρα. Ο επαρκής ηλιασμός του χώρου κατά τη χειμερινή περίοδο και ο επιτυχής σκιασμός κατά τη θερινή περίοδο  βελτιστοποιεί  τις συνθήκες θερμικής  άνεσης. Οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να πατήσουν στο χώμα να πλησιάσουν ένα φυτό, να το αγγίξουν, να το μυρίσουν. Το εδαφικό υπόστρωμα είναι πρόσφορο να δεχτεί σπόρους που μεταφέρονται από το εγγύτερο περιαστικό περιβάλλον. Όλη αυτή η οικειότητα, η επαφή του ανθρώπου με την προτεινόμενη βλάστηση, η αλληλεπίδραση του φυτού, του αέρα, του νερού, του εδάφους δημιουργούν έναν βιώσιμο οικότοπο αντάξιο της ιστορίας και της συνέχειας τούτου του τόπου.

Αρχιτεκτονική µελέτη: Αγγελοπούλου Ιωάννα, Βασιλειάδης Στέλιος,   Δενδρινός Σταύρος, Κυρίτση Μαρία – Ελένη, Λάσπας Θεοχάρης,  Μπουλαµάτση Ελένη
-Φυτοτεχνική µελέτη:
Κατσογιάννη Σταυρούλα
-Κυκλοφοριακή µελέτη:
Καραχάλιου Ιάνθη, Κωνσταντής Ξενοφών
-Μελέτη Η/Μ:
ALDES Γ.Κωτσόγιαννης & Σια ΕΕ